آپوپتوز سلول‌های تک‌هسته‌ای خون محیطی در مصدومان شیمیایی؛ 25 سال پس از مواجهه با گاز خردل

اهداف: گاز خردل ماده‌ای آلکیله‌کننده و محرک التهاب است که به‌عنوان سلاح شیمیایی به‌کار گرفته شد. مشکلات ریوی در افراد مواجه با گاز خردل، اصلی‌ترین عامل ناتوانی و مرگ‌و‌میر در درازمدت است. آسیب DNA یکی از مهم‌ترین ضایعات بالینی به‌حساب می‌آید. آپوپتوز به‌‌طور معمول هنگام تکامل و پیری و به‌عنوان مکانیسمی هموستاتیک برای حفظ جمعیت سلولی در بافت‌ها و همچنین به عنوان مکانیسم دفاعی در واکنش‌های سیستم دفاعی بدن یا هنگامی که سلول‌ها توسط عوامل سمی یا بیماری آسیب می‌بینند، رخ می‌دهد. هدف این مطالعه مقایسه میزان آپوپتوز در سلول‌های تک‌هسته‌ای خونی مصدومان شیمیایی 25 سال پس از مواجهه و افراد غیرمواجه با گاز خردل بود. مواد و روش‌ها: این مطالعه مورد- شاهدی در سال 1393 انجام شد و از میان جانبازان شیمیایی 10 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی به‌عنوان گروه مورد و از میان افراد غیرمواجه، 11 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی به‌عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. از افراد هر دو گروه 3سی‌سی خون محیطی جمع‌آوری و جداسازی سلول‌های تک‌هسته‌ای خون محیطی به روش گرادیان فایکل انجام شد. پس از آماده‌سازی سلول‌ها، از کیت تشخیص مرگ سلولی به روش الایزا برای سنجش میزان آپوپتوز استفاده شد. از آزمون آماری T استودنت برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. یافته‌ها: میانگین میزان بروز آپوپتوز در گروه کنترل 168/0±533/0 و در گروه مورد 116/0±345/0 بود که از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری نداشت (39/0=p). نتیجه‌گیری: گاز خردل در فاز مزمن (25 سال بعد از مواجهه)، تاثیری بر میزان آپوپتوز سلول‌های تک‌هسته‌ای خون محیطی ندارد.